Skip to content

Zgrzytanie zębami – przyczyny, objawy i leczenie bruksizmu

Zgrzytanie zębami – przyczyny, objawy i leczenie bruksizmu

Bruksizm dotyczy aż 8% populacji dorosłych. Zgrzytanie zębami jest wynikiem stresu lub też niewłaściwie działającego układu nerwowego. Istnieje też szereg innych przyczyn, które sprawiają, że zgrzytając zębami rujnujesz swoje zdrowie i wygląd. Dowiedz się, jakich.

Czym jest bruksizm?

Bruksizm określany jest jako nadmierna aktywność mięśni żwaczy, która przejawia się jako zgrzytanie zębami oraz ich zaciskanie. Dodajmy, że jest to niekontrolowane, w związku z czym osoby mające tę przypadłość nie mogą za bardzo nad nią zapanować. Najczęściej objawy bruksizmu występują w nocy, ale mogą pojawiać się również w dzień. Jeśli bruksizm występuje w nocy, określa się go jako bruksizm ekscentryczny, a jeśli występuje w ciągu dnia (zwykle w formie zaciskania zębów) jako bruksizm centryczny. Rozróżniamy jeszcze bruksizm pierwotny oraz wtórny. Bruksizm wtórny to ten, który zostaje wywołany przez np. czynniki psychiczne lub przez zaburzenia snu, jak również przez zażywane akurat leki.

Przyczyny bruksizmu – dlaczego zgrzytamy zębami?

Przyczyny bruksizmu nie są do końca znane. Z jednej strony przypisuje się je nadmiernemu stresowi i odreagowywaniu emocji w nocy poprzez zgrzytanie zębami. Z drugiej zaś strony może być to powiązane z wadami zgryzu. Powodować to może zgryz przewieszony, jak również dysfunkcja skroniowo-żuchwowa. Ten drugi czynnik powoduje pobudzenie mięśni żwaczy, co przejawia się zgrzytaniem zębami.

Bruksizm może być też wynikiem źle funkcjonującego układu nerwowego. Mogą na niego wpływać zarówno czynnościowe, jak i organiczne, zmiany w tym układzie, zaburzenia w obrębie neutrotransmiterów oraz zwojów podstawnych. Bruksizm traktowany jest również jako rodzaj zaburzenia snu i zaliczany jest do tak zwanych parasomnii. Parasomnie są to zjawiska wybudzania lub częściowego wybudzania w czasie snu, które mogą być manifestacją aktywowania się centralnego układu nerwowego. W trakcie ich występowania obserwuje się zmianę aktywności w autonomicznym układzie nerwowym, jak również zmianę w napięciu mięśni szkieletowych.

Istnieją także organiczne przyczyny wystąpienia bruksizmu takie jak urazy twarzoczaszki, padaczka, tężec, krwotoki do móżdżku, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zaburzenie przebiegu transmisji dopaminergicznej w chorobie Parkinsona.

Objawy bruksizmu

Objawy kliniczne bruksizmu to przede wszystkim nadmierne starcie zębów, które widoczne jest w postaci nierówności zębów i obniżenia wysokości koron. Również osłabienie i przez to złamanie zębów będzie symptomem wskazującym na bruksizm. Osoby noszące protezy zębowe również mogą zauważyć uszkodzenia protez, siła zacisku zębów na nich jest bowiem spora.

Innymi objawami mogą być:

  • ból występujący w obrębie twarzy, szyi, mięśni żwaczy, gardła, ramion, czy nawet pleców
  • bóle głowy, które mają charakter napięciowy
  • szumy uszne
  • nocne wybudzenia

Jak zdiagnozować i leczyć bruksizm?

Diagnostyka bruksizmu zaczyna się od przeprowadzenia wywiadu i wykonania badania palpacujnego, podczas którego lekarz ocenia, jak bardzo są tkliwe i napięte mięśnie żuchwy i jak bardzo ruchoma jest sama żuchwa. Dodatkowym badaniem do diagnozowania bruksizmu jest elektromiografia mięśni żwaczy oraz mięśni skroniowych. Wykonywane jest przy pomocy elektrod naskórnych lub też igłowych, które są wprowadzane do mięśnia. Dzięki niemu można ocenić, czy mięśnie działają sprawnie, czy też mają w nim miejsce jakieś patologiczne zmiany. Do tego dochodzi ocena jamy ustnej, a dokładnie – ocena stopnia starcia zębów. Stomatolog patrzy, czy doszło do pęknięcia szkliwa, ubytków klinowych, odsłonięcia szyjek zębowych, przemieszczenia lub rozchwiania zębów, zmian w obrębie policzków i błony śluzowej.

Jak leczyć bruksizm?

Leczenie bruksizmu zależy od jego stopnia zaawansowania. Jeśli mamy tylko lekko starte zęby, stomatolog może zaproponować nam założenie szyny relaksacyjnej oraz stosowanie pasty do zębów znoszącej ich nadwrażliwość np. pasty Expert On Enamel Repair. Dzięki Expert On Enamel Repair i zawartemu w niej hydroksyapatytowi mamy szansę ochronić choć trochę zęby przed działaniem bakterii, czy dalszym niszczeniem szkliwa. Przypomnijmy, że w wyniku zgrzytania zębami dochodzi do uszkodzeń, co powoduje osłabienie zębów i toruje łatwą drogę bakteriom do tworzenia tam próchnicy. Jeśli zastosujemy pastę, która posiada niezbędne składniki do remineralizacji szkliwa, możemy choć trochę zahamować ten proces. Poza tym pasta, która znosi nadwrażliwość zębów, jest nieoceniona przy startej koronie, gdzie każdy bardziej kwaśny sok powodować będzie ból zęba.

Szyna relaksacyjna zakładana przy bruksizmie to element, który ma zahamować dalsze ścieranie zębów. Jest to plastikowa nakładka, którą nakłada się na noc, aby ochronić zęby przed kolejnym uszkodzeniem. Utrzymuje ona staw skroniowo-żuchwowy w odpowiedniej pozycji i zapobiega jego zwyrodnieniu. Dzięki temu bruksizm nie daje już tak przykrych objawów jak ból głowy, czy pleców. Niestety, szyny relaksacyjne nie osłabiają zacisku mięśni, w związku z tym istnieje ryzyko przegryzienia nakładki w nocy.

Do osłabienia mięśni żuchwy stosuje się czasem leki doustne, ale mają one szereg skutków ubocznych, więc pacjenci biorą je niechętnie. Bardziej skuteczne mogą być tu leki uspokajające, regularne picie ziółek wyciszających (chociażby melisy) i próby redukcji stresu za pomocą ćwiczeń, medytacji, a najlepiej psychoterapii. Ze względu na to, że bruksizm powiązany jest z układem nerwowym, który pobudzany jest przez reakcje stresowe, warto dotrzeć do źródła nadmiernego napięcia ciała, które przejawia się w postaci zgrzytania zębami. Kiedy wyeliminuje się główne źródło, objawy mogą minąć.

Bruksizm powoduje zmiany rysów twarzy, która staje się „kwadratowa” o męskim wyrazie z silnie zarysowaną żuchwą. U kobiet nie wygląda to zbyt dobrze, dlatego część z nich decyduje się na zabieg wstrzyknięcia botuliny, jaki daje nie tylko korzyść estetyczną, ale powoduje też rozluźnienie mięśni żwaczy.

Konsekwencje zgrzytania zębami

Skutkiem bruksizmu jest abrazja, czyli patologiczne starcie zębów. Mówimy o nim wówczas, gdy przekroczone zostają normy starcia przypisane do wieku i dochodzi do nietypowego uszkodzenia zębów, czego skutkiem są zaburzenia czynnościowe układu stomatognatycznego. Jeśli nadmierne starcie zębów dotyczy brzegów siecznych zębów oraz powierzchni żujących, wówczas mamy do czynienia z abrazją poziomą. Jeśli zaś starte zostaje powierzchnie podniebienne zębów górnych oraz powierzchnie wargowych zębów dolnych, wtedy mówimy o abrazji pionowej. Starcie zębów przyczynia się do zwiększenia ryzyka próchnicy, poza tym ma wpływ na wygląd. Jeśli starcie zębów jest bardzo duże, wpływa to na jakość życia osób z tą przypadłością. Wstydzą się one uśmiechać i przebywać w większym towarzystwie nieznanych im osób.

Bruksizm może również przyczynić się do uszkodzenia przyzębia oraz uszkodzeń stawu skroniowo-żuchwowego. Upośledzenie pracy stawów skroniowo-żuchwowych oraz przykurcz mięśni prowadzą do ograniczenia ich ruchomości, jak również pojawienia się bólu. I to nie tylko bólu szczęki, ale również twarzy, szyi i pleców. Aby je wyeliminować konieczna jest wtedy nie tylko wizyta u stomatologa, ale także u fizjoterapeuty.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!


Źródła:

Bruksizm – problem interdyscyplinarny, praca zbiorowa, „Czasopismo stomatologiczne” 2007, nr 6, s. 391-397. Dostęp online 17 października 2019, https://www.researchgate.net/profile/Malgorzata_Pihut/publication/274268943_Etiology_of_tooth_wear/links/551a853d0cf2f51a6fea59f0.pdf

Bruksizm – przyczyny, diagnostyka, leczenie, praca zbiorowa, „Twój przegląd stomatologiczny” 2018, nr 12, s. 50-53. Dostęp online 17 października 2019 https://tps.elamed.pl/artykul/bruksizm-przyczyny-diagnostyka-leczenie/44773

A.M. Wasilewska, Patogenny wpływ stresu na narząd żucia, „Nowa Stomatologia” 2002, nr 4, s. 204-206. Dostęp online 17 października 2019 http://www.czytelniamedyczna.pl/1769,patogenny-wplyw-stresu-na-narzad-zucia.html

Włącz
wybielanie.