Protezy zębowe to ratunek dla osób, których zęby uległy próchnicy bądź musiały zostać usunięte z innych powodów. Mogą zastępować pojedyncze zęby, jak również pełne uzębienie w przypadku bezzębia. Protetyka daje ogromne możliwości, w zależności od tego ile zębów należy zastąpić, a także jaki budżet jesteśmy w stanie na to przeznaczyć. Od jej prawidłowego wykonania i dopasowania w dużej mierze zależy komfort jej użytkowania. Warto wiedzieć z jakimi rodzajami protez mamy do czynienia, a także jak o nie dbać by służyły nam przez długie lata.

Stałe uzupełnienie protetyczne

Dlaczego protezy zębowe są tak istotne? Przede wszystkim dlatego, że braki w uzębieniu powodują różnego rodzaju zaburzenia, takie jak przemieszczenia czy wysunięcia zębów, rozchwiania a także zaburzenia w funkcjonowaniu stawu żuchwowo-skroniowego. Taka sytuacja sprzyja pojawianiu się chorób przyzębia, a także wypadaniu kolejnych zębów. Ze względu na fakt, iż niepełne uzębienie utrudnia prawidłowe rozdrabnianie jedzenia, z czasem może prowadzić do problemów trawiennych i niedoborów żywieniowych. Taki stan wpływa również na aparat mowy, utrudniając pacjentom komunikowanie się z otoczeniem.

Stałe protezy zębowe, jak sama nazwa wskazuje, są na stałe wbudowywane do dziąsła, przez co nie przesuwają się i stają się praktycznie niewyczuwalne dla użytkownika. Z tego względu coraz więcej osób decyduje się na tego typu rozwiązanie. Jak wygląda ich mocowanie? Na początku implanty zastępujące korzenie wszczepiane są w dziąsło, a po pewnym czasie montuje się tzw. śruby gojące. Te po kilku dniach wymienia się na specjalne filary stanowiące podstawę mocowania protezy. Takich implantów można jednorazowo wszczepić od 6 do 8 w kość szczęki. Stałe protezy zębowe posiadają wiele zalet w tym przede wszystkim:

• Brak wad wymowy
• Brak ryzyka wypadnięcia protezy
• Brak postępującego zaniku kości
• Nie uwierają
• Nie trzeba do nich stosować specjalnych klejów protetycznych

Warto jednak zaznaczyć, że takie rozwiązanie jest zdecydowanie droższe od protez ruchomych.

Rodzaje stałych protez zębowych

Stałe protezy zębowe występują w kilku wariantach, w zależności od tego jak duże ubytki powinny być zastąpione. Wyróżniamy:

• Licówki – stanowią cienki pasek materiału (porcelana lub akryl) przyklejany do zewnętrznych powierzchni zębów, zwłaszcza przednich. Pozwalają na poprawę estetyki uzębienia stosunkowo niskim kosztem;
• Wkłady koronowe – wykonywane z porcelany i osadzane na uszkodzonym zębie za pomocą swoistego cementu;
• Wkłady koronowo-korzeniowe – oprócz nadbudowy zęba stosowane jest dodatkowe wzmocnienie wnikające w kanały korzeniowe, polecane w przypadku całkowitego uszkodzenia własnych koron zębowych, pod warunkiem że kanały korzeniowe zostały zachowane w prawidłowej formie;
• Koronki – to uzupełnienie na trwałe osadzone na oszlifowanym własnym zębie, które może istnieć samodzielnie lub stanowić podstawę dla mostów protetycznych;
• Mosty protetyczne – podstawę stanowią w tym wypadku własne zęby, korony lub implanty, pozwalają na zastąpienie nawet kilku zębów, jednak ich cena jest stosunkowo wysoka.

Ruchome protezy zębowe

Drugą ogromną grupę protez stanowią ruchome protezy zębowe. Znajdują one zastosowanie zarówno w przypadku ubytku kilku zębów, jak również całego uzębienia. Są indywidualnie dopasowywane do potrzeb każdego pacjenta. Decyzja o tym, która z dostępnych protez ruchomych będzie najlepszym rozwiązaniem, zawsze podejmowana jest wspólnie, w porozumieniu ze stomatologiem. W ich przypadku należy pamiętać o tym, że powinny być użytkowane wyłącznie w ciągu dnia, a na noc wyjmowane. Ma to na celu odciążenie dziąseł i błon śluzowych, a także wydłużenie ich żywotności. W ich przypadku występuje często tzw. okres adaptacji, kiedy to pacjenci odczuwają dyskomfort lub ucisk, dlatego tak ważne jest odpowiednie dopasowanie jej przez protetyka, dzięki któremu okres ten skraca się do minimum, choć w skrajnych przypadkach może on trwać nawet kilka miesięcy.

Rodzaje ruchomych protez zębowych

Jeżeli chodzi o rodzaje protez zębowych ruchomych wyróżniamy:

• Protezy zębowe częściowe – akrylowe na tzw. klamerkach opierające się na dziąsłach lub też szkieletowe, zbudowane na metalowej konstrukcji. Często mocowane na wkłady korzeniowe lub korony. Zaletą protez szkieletowych jest fakt, iż opierają się one na własnych zębach, przez co ich użytkowanie jest bardziej zbliżone do fizjologicznych procesów żucia. Są one również łatwiejsze w utrzymaniu higieny, a ze względu na fakt iż są cieńsze – okres adaptacji jest krótszy. Każda z protez częściowych pozwala na wykorzystanie własnych zębów.
• Tradycyjne protezy pełne – zakładana po usunięciu wszystkich własnych zębów i zagojeniu się dziąseł, co wiąże się z pewnym okresem całkowitego bezzębia. Najczęściej wykonywane z akrylu, często wykazują problem ze stabilnością, powodując otarcia i drobne rany.
• Bezpośrednie protezy pełne – wykonywane od razu po usunięciu zębów, jednak po wygojeniu się ran wymagają korekty i ponownego dopasowania, w przeciwnym razie obluzowana proteza zębowa może powodować ogromny dyskomfort i zniechęcać do jej użytkowania.

Jak dbać o protezy – higiena protez zębowych

Bez względu na to, na jaką protezę zębową się zdecydujemy, z pewnością musi minąć nieco czasu aż w pełni przyzwyczaimy się do jej użytkowania. Bądź co bądź jest to ciało obce, które powoduje zmianę w procesie mówienia oraz żucia. Jak już zostało wspomniane, protezy stałe są lepiej akceptowane przez pacjentów niż protezy ruchome i sprawiają mniej problemów jeżeli chodzi o codzienną pielęgnację.

Higiena protez zębowych jest niezwykle istotna, ponieważ chociaż w ich przypadku nie grozi nam próchnica, mogą się na nich zbierać chorobotwórcze bakterie i grzyby, powodujące stany zapalne dziąseł i błon śluzowych. Szczególną uwagę należy zwracać na protezy ruchome, pod którymi mogą zbierać się resztki pokarmu, powodujące dodatkowe otarcia.

Jak dbać o czystość protez zębowych? Rano, przed założeniem protezy, należy dokładnie wyszczotkować pozostałe zęby, dziąsła oraz język. Ma to na celu usunięcie zebranych po nocy zanieczyszczeń i płytki nazębnej, poprawia również ukrwienie w tkankach jamy ustnej.

Wiele osób stosuje kremy mocujące do protez, które pozwalają na ich lepsze osadzenie i zapobiegają przesuwaniu się lub wypadnięciu protezy w trakcie dnia. Zmniejszają one także ryzyko wnikania pod protezę cząstek jedzenia. Po każdym posiłku protezę najlepiej dokładnie ją wyczyścić przy pomocy specjalnej szczoteczki. Jeżeli nie mamy takiej możliwości ,warto ją chociażby opłukać w ciepłej wodzie. Dobrym rozwiązaniem jest również stosowanie specjalnych past do zębów, które nie tylko wykazują działanie antybakteryjne, ale zawierają również na tyle drobne drobinki ścierające, że nie powodują one uszkodzeń na powierzchni protezy. W takich mikrouszkodzeniach również mogą zbierać się drobnoustroje, a ponadto łatwiej osadzają się tam osady, powodujące przebarwienia protezy. Po zdjęciu protezy zębowe również powinny być dokładnie czyszczone z każdej strony i dokładnie wypłukane, a następnie umieszczone w suchym i szczelnym pudełku. Przy czyszczeniu należy zwrócić uwagę przede wszystkim na okolicę przydziąsłową, która jest dość trudna do oczyszczenia, a to właśnie tam gromadzi się większość osadów i bakterii. Wbrew pozorom więc, trzymanie ich w szklance z wodą nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ ułatwia drobnoustrojom wnikanie do jej wnętrza. Mycie protezy najlepiej przeprowadzać w misce wyłożonej ściereczką, co pozwala na zamortyzowanie ewentualnego upadku i zmniejsza ryzyko jej uszkodzenia. Nie należy również zapominać o elementach metalowych, które także muszą być regularnie czyszczone. Szczoteczki do czyszczenia protez powinny być, podobnie jak zwykłe szczoteczki do zębów, wymieniane co najmniej raz na kilka tygodni.

Raz na jakiś czas warto czyścić protezę w specjalnych płynach lub roztworach z tabletek. Wykazują one działanie antyseptyczne, a ponadto usuwają trudne osady i charakterystyczny zapach. Czas przechowywania ich w tego typu płynach nie powinien być jednak za długi, ponieważ przy dłuższym zanurzeniu mogą one reagować z akrylem i uszkadzać strukturę protezy.

Jeżeli odpowiednia czystość protez zębowych nie zostanie zachowana, ich czas użytkowania będzie zdecydowanie krótszy i szybciej zajdzie konieczność wymiany ich na nowe, co wiąże się oczywiście z dodatkowymi kosztami.

Źródła: