Przewlekłe zapalenie dziąseł jest nie tylko przykrym doświadczeniem z powodu towarzyszącego mu bólu, lecz także poważnym schorzeniem, które nieleczone może przejść w paradontozę i skutkować utratą zębów. Dlatego dowiedz się już dziś, jak możesz mu zapobiec i w jak najszybszy sposób możesz wyleczyć tę powszechną chorobę jamy ustnej.

Czym jest zapalenie dziąseł?

Zapalenie dziąseł jest to stan zapalny dziąseł spowodowany przez nagromadzenie się płytki nazębnej lub też inne czynniki np. choroby ogólnoustrojowe, urazy mechaniczne czy czynniki genetyczne. Jak przy każdym stanie zapalnym, początek związany jest z naruszeniem tkanek dziąsła lub wtargnięciem patogenów. Odpowiedzią obronną organizmu jest wysłanie w miejsce uszkodzenia komórek układu odpornościowego. Mają one za zadanie usunąć szkodliwy czynnik i przywrócić równowagę w organizmie. Jeśli przyczyną podrażnienia dziąseł są bakterie, które przeniknęły z płytki nazębnej, aktywowane są komórki układu immunologicznego, które mają za zadanie zwalczyć patogeny. Aby ich duża liczba mogła dotrzeć do naruszonych tkanek wraz z krwią, w dziąsłach poszerzają się naczynia krwionośne (za sprawą histaminy). To dlatego chore dziąsła są zawsze mocno zaczerwienione i nabrzmiałe. W miejscu infekcji bardzo często podnosi się też temperatura, co świadczy o działaniu antybiotycznym. Poszerzenie naczyń krwionośnych, a wraz z nimi dziąseł, powoduje ból, gdyż następuje nacisk na komórki nerwowe. O ile stan zapalny trwa kilka dni, można to wytrzymać, ale kiedy zmienia się w stan przewlekły, jakość życia osób z zapaleniem dziąseł zdecydowanie się obniża.

Najczęstsze objawy zapalenia dziąseł

Wizualnymi objawami zapalenia dziąseł są najczęściej ich obrzmienie oraz rozrost; zaczerwienienie i ich krwawienie podczas mycia. Są to symptomy podobne do tych, które występują przy paradontozie, jednak w odróżnieniu od tego drugiego schorzenia, przy zapaleniu nie stwierdza się ruchomości zębów; obecności kieszonek przyzębnych czy też ubytku kości wyrostków zębodołowych.

Przyczyny zapalenia dziąseł

Czynniki sprzyjające stanowi zapalnemu dziąseł dzielimy na te, które są związane z płytką nazębną i takie, które nie mają związku z narastaniem płytki bakteryjnej.

Zapalenie dziąseł związane z gromadzeniem się płytki nazębnej wynika takich czynników jak:

• brak regularnego mycia zębów;
• niewłaściwa technika czyszczenia zębów;
• zmiany hormonalne (powodują one, że nawet przy niewielkiej ilości płytki nazębnej dochodzi do stanów zapalnych dziąseł);
• choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca zmienia np. pH w jamie ustnej);
• niewłaściwe odżywianie osłabiające układ odpornościowy;
• stosowanie niektórych leków.

Zapalenie dziąseł nie powiązane z płytką nazębną wynika z kolei z:

• chorób dziąseł wynikających z obciążeń genetycznych (np. z włókniowatości dziąseł dziedzicznej);
• chorób alergicznych;
• urazów mechanicznych lub chemicznych;
• chorób dziąseł wynikających z innych chorób błon śluzowych, czy też skóry np. liszaja płaskiego, tocznia rumieniowatego.

Jak leczyć zapalenie dziąseł?

Zapalenie dziąseł można leczyć za pomocą domowych sposobów lub też u stomatologa. W gabinecie lekarz może zaproponować nam naświetlanie zębów laserem lub usunięcie kamienia nazębnego metodą skalingu. Dzięki dokładnemu oczyszczeniu zębów z kamienia mamy bowiem możliwość unormowania stanu naszych dziąseł. Stomatolog może też polecić nam różnego rodzaju maści i kremy do smarowania miejscowego (preparaty typu sachol), które zmniejszą bolesność dziąseł i będą działać odkażająco. Elementem leczenia stanu zapalnego jest również odpowiednia dieta. Aby zregenerować komórki błony śluzowej, warto sięgnąć po produkty zasobne w witaminę A i D, jak również po kwasy omega.

Domowe sposoby na zapalenie dziąseł

Najbardziej popularnym, domowym sposobem na wyciszenie stanu zapalnego dziąseł, jest stosowanie płukanek z szałwii i rumianku. Szałwia odznacza się właściwościami ściągającymi, hamuje krwawienia z drobnych naczyń krwionośnych oraz działa bakteriobójczo. Znana jest jako zioło, które łagodzi stany zapalne, jak również zmniejsza ból dziąseł wynikających z ich opuchnięcia. Do płukania ust warto wykorzystać też rumianek, który zawiera wchodzi m.in. bisabolol – związek o działaniu przeciwzapalnym, przeciwgrzybiczym i przeciwbakteryjnym. Poza tym ma on działanie kojące i łagodzące. Domowe napary z szałwii czy rumianku są proste do przygotowania, jeśli użyjemy ziół w torebeczkach. Wystarczy zalać saszetkę wrzątkiem (do połowy wysokości szklanki), a następnie, po upływie 10 minut, dolać do tego chłodną wodę. Taką płukankę należy stosować kilka razy dziennie.

Leczenie zapalenia dziąseł to proces długotrwały. By przyspieszyć jego przebieg, warto łączyć ze sobą różne metody – te profesjonalne w gabinecie, z domowymi sposobami, jak również z właściwą higieną jamy ustnej, aby przyspieszyć jego przebieg. Kiedy już stan zapalny zostanie wyleczony, konieczne jest zadbanie o profilaktykę, czyli dokładne mycie zębów, przy pomocy dobrze wyprofilowanej szczoteczki oraz pasty o odpowiednim, łagodnym dla dziąseł składzie.

Jak zapobiegać zapaleniu dziąseł?

Ze względu na to, że zapalenie dziąseł wywołane jest przede wszystkim przez nagromadzoną płytkę nazębną, trzeba pamiętać o dokładnym i regularnym czyszczeniu zębów. Minimum to dwa szczotkowania dziennie, rano i wieczorem, lecz tak naprawdę warto myć zęby po każdym posiłku, aby nie dopuszczać do zalegania pokarmu na zębach i między nimi. Jeśli nie dopuścimy, by na zębach utworzyła się gruba płytka bakteryjna, która emituje toksyny w kierunku dziąseł, możemy być pewni, że stan zapalny tak szybko się nam nie pojawi. W przypadku, gdy przyczyną choroby jamy ustnej są alergie, czy inne schorzenia ogólnoustrojowe, warto dbać o unormowanie swojego organizmu, dzięki systematycznemu przyjmowaniu leków na daną dolegliwość.

Jak szczotkować zęby, aby zapobiec gromadzeniu się płytki nazębnej?

Właściwa technika szczotkowania zębów to klucz do sukcesu. Jeśli będziemy je myć często, ale niedokładnie, to nie usunie nam to płytki nazębnej i źródło bakterii nadal na nich pozostanie. A to już krok do tego, by patogeny zaczęły migrować w kierunku naszych dziąseł. Jakie są polecane przez stomatologów techniki szczotkowania zębów? Oto kilka z nich:

1. Metoda roll – polega na ruszaniu szczotką ruchem obrotowo-wymiatającym. Jest to metoda dziąsło-zęby, którą nie jest najbardziej skutecznym sposobem na czyszczenie zębów, za to jest delikatna dla dziąseł, co ma znaczenie dla osób z tendencją do ich krwawienia.
2. Metoda Chartersa – w niej szczoteczka ustawiona jest poziomo pod kątem 45 stopni w okolicy szyjki zęba. Oznacza to, że szczoteczka lekko opiera się na dziąśle i na koronie zęba. Skierowana jest w kierunku powierzchni żującej. W tej metodzie wykonuje się ruch obrotowy, przy jednoczesnym dociskaniu i lekkim wirowaniu szczoteczki. Ruch w ten jest trudny do wykonania i przy niewłaściwym stosowaniu, może źle wpłynąć na dziąsła. To dlatego warto pójść po instruktaż do higienistki lub stomatologa.
3. Metoda Stillmana – jest ona podobna do metody Chartersa, bo szczoteczka też jest trzymana pod kątem 45 stopni, ale układa się ją na odwrót, czyli skierowaną włosem do wierzchołka korzenia. W momencie, gdy szczoteczka jest przyciśnięta do dziąsła, wywija się ją w kierunku powierzchni żujących, przy okazji wykonując ruch poprzecznie-wibrujący.
4. Metoda Fonesa (okrężna) – poleca się ją dzieciom, bo jest łatwa do wykonania. Trzymając szczoteczkę pod kątem prostym do zębów, wykonuje się nią ruchy okrężne, które pomagają usunąć jedzenie, jak i tworzącą się płytkę nazębną z powierzchni zębów.

Metody wibracyjne, czyli Stillmana i Chartersa mają te zalety, że przy okazji masują dziąsła i pozwalają zwiększyć napływ krwi do nich, ale muszą być wykonywane delikatnie i ostrożnie, aby nie pokaleczyć tkanek miękkich. Z tego powodu nie są polecane przy stanach zapalnych. Z kolei metoda roll i Fonesa pozwala dobrze oczyścić zęby z resztek pokarmu. Jeśli ktoś ma zdrowe dziąsła lub wyleczone, może najpierw zastosować metodę roll lub Fonesa, a potem przejść do technik wibracyjnych.

Pasta dla podrażnionych dziąseł

W momencie, gdy trwa stan zapalny dziąseł, trzeba zrobić wszystko, aby go wyciszyć i uśmierzyć ból. Do tego służy m.in. pasta Expert On Gums Care z zawartością mleczanu glinu, który ma właściwości ściągające oraz łagodzące podrażnienia. Dzięki niej dziąsła zostają ukojone a śluzówka wzmocniona. Pasta zawiera również diglukonian chlorheksydyny, który jest przeciwbakteryjny i hamuje narastanie płytki nazębnej. Jego odkażające działanie sprawia, że zmniejszona zostaje liczba bakterii, co minimalizuje ryzyko występowania stanów zapalnych dziąseł.

W momencie, gdy dziąsła zostają wyleczone, można pozostać przy paście Expert On Gums Care lub sięgnąć po pastę Expert On Microflora +, która dba o zachowanie równowagi w mikroflorze jamy ustnej. Jak wiadomo, choroby dziąseł czy paradontoza, charakteryzują się zaburzeniem flory bakteryjnej, wzrasta bowiem liczba chorobotwórczych bakterii produkujących toksyny. Powoduje to pobudzenie układu odpornościowego i o stan zapalny nie trudno. Dlatego też połączenie w paście Expert On Microflora + i probiotyku powoduje, że mikroflora jamy ustnej ma szansę powrócić do równowagi. Poza tym pasta skutecznie przeciwdziała narastaniu płytki nazębnej, co przy zapobieganiu chorobom dziąseł jest warunkiem podstawowym w skutecznym leczeniu.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

D. Jałoza, M.K. Jałoza, Fitoterapia stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej. Dostep online 18 października 2019

Z. Jańczuk, Choroby przyzębia, Warszawa 2013, s. 105-107, 70-81